W pierwszej części naszego cyklu postawiliśmy kilka zasadniczych pytań, na które należy odpowiedzieć przed wyborem odpowiedniego oprogramowania sklepu internetowego. W tym artykule idziemy o krok dalej i zastanawiamy się jaki typ platformy będzie dla nas najlepszy. Wybór odpowiedniej platformy jest kluczową decyzją, której skutki będziemy odczuwać jeszcze długo po jej uruchomieniu. Dlatego też jeśli myślimy o rozwoju naszej firmy, musimy poświęcić trochę więcej czasu na podjęcie decyzji, tak aby wybrać rozwiązanie dopasowane zarówno do dzisiejszych potrzeb, jak i tych bardziej oddalonych w czasie.
Jeżeli dopiero rozpoczynacie swoja przygodę z e-commerce lub zastanawiacie się nad zmianą swojej dotychczasowej platformy, ten artykuł jest lekturą obowiązkową!
Platformy SaaS
Zacznijmy od niezwykle popularnego w Polsce rozwiązania jakim są platformy typu SaaS. Co właściwie oznacza skrót SaaS? Z ang. Software as a Service, czyli oprogramowanie oferowane jako usługa. Polega ona na korzystaniu z oprogramowania znajdującego się w chmurze, czyli niejako wynajęciu go od dostawcy. Model ten przerzuca wszelkie obowiązki związane z utrzymaniem serwisu, wsparciem technicznym czy aktualizacjami na dostawcę oprogramowania w zamian za comiesięczną opłatę. Wybierając ten sposób realizacji sklepu internetowego nie trzeba przechodzić pełnego procesu wdrożenia platformy, czy inwestować na starcie większej sumy pieniędzy w stworzenie sklepu. Z tego powodu takie rozwiązanie polecane jest szczególnie małym firmom oraz osobom, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z e-commerce i nie posiadają obszernej wiedzy w tej dziedzinie. Dostawcy tego typu platform udostępniają pakiet gotowych szablonów graficznych, które musimy wyłącznie dostosować do naszych potrzeb, aczkolwiek istnieje także możliwość stworzenia indywidualnego projektu graficznego. Po wprowadzeniu podstawowych ustawień, personalizacji sklepu, dodaniu regulaminu, polityki prywatności i wprowadzeniu produktów, sklep jest gotowy do startu. Musimy jednak zaznaczyć, że sklep w takiej wersji jest dosyć standardowy i szablonowy. SaaS nie jest rozwiązaniem wybieranym wyłącznie przez świeżaków. Z platform typu SaaS korzystają także większe podmioty. Platformy dostępne na rynku oferują mniej lub bardziej zaawansowane funkcjonalności oraz różnią się elastycznością w możliwości dostosowywania funkcjonalności czy wdrażania integracji (konkretne platformy opiszemy w kolejnych częściach naszego cyklu).
Systemy typu SaaS posiadają także kilka zasadniczych wad. Przede wszystkim ograniczają rozwój sklepu, którego potrzeby wraz ze wzrostem ciągle rosną. Wynika to z “zamkniętego” charakteru platformy, który uzależnia sklep od twórców oprogramowania. Integracje z zewnętrznymi narzędziami i partnerami są często niemożliwe lub bardzo kosztowne. Czasami indywidualne zmiany są wręcz niemożliwe do wprowadzenia, gdyż wymagałoby to modyfikacji całej platformy. Jeśli jesteśmy nastawieni na dynamiczny rozwój biznesu to będziemy mieli ograniczone możliwości w zakresie tworzenia indywidualnych rozwiązań dopasowanych do rosnących potrzeb organizacji, automatyzacji wielu procesów, skalowania sprzedaży, ekspansji zagranicznej, czy wreszcie budowania realnej przewagi konkurencyjnej.
Zalety platform typu SaaS:
- Cena – niski koszt początkowy
- Hosting i bezpieczeństwo – zapewnia go dostawca platformy
- Wsparcie techniczne – zapewnia go dostawca platformy
- Aktualizacje – zapewnia je dostawca platformy
- Rozwój platformy – dostawca platformy jest odpowiedzialny za rozwijanie jej i dopasowywanie do zmian w branży
- Polski rynek – dostosowane do specyfiki polskiego rynku e-commerce
- Szybkość wdrożenia – sklep z podstawową grafiką i funkcjonalnościami można uruchomić nawet w kilka dni
Wady platform typu SaaS:
- Brak elastyczności – brak możliwości wprowadzania indywidualnych rozwiązań i integracji z wieloma zewnętrznymi narzędziami, pojawiającymi się wraz z rozwojem organizacji
- Ograniczenia platformowe
- Ograniczona liczba modułów i dodatków
- Opłaty – stały miesięczny abonament, rosnący wraz z rozwojem sklepu (często dodatki są również rozliczane comiesięczną opłatą)
- Pełne uzależnienie się od dostawcy platformy
- Ograniczony wybór szablonów graficznych
Platforma typu SaaS sprawdzi się bardzo dobrze w przypadku osób dopiero rozpoczynających swoją przygodę z e-handlem, gdyż większość niezbędnych na starcie elementów zapewnia dostawca oprogramowania, a sprzedaż można rozpocząć już w kilka dni od pierwszego kontaktu z dostawcą. Platforma w chmurze sprawdzi się także w przypadku firm małych, które mają standardowy model sprzedaży, nie potrzebują wymagających funkcjonalności, indywidualnych modyfikacji i nie mają większych ambicji rozwojowych. Wiele e-commerce’owych start-upów, które nastawiają się na szybkie rozpoczęcie sprzedaży i skupienie się w pierwszej kolejności na marketingu i produktach, decyduje się właśnie na wybór platform SaaS’owych.
Kto może być zainteresowany oprogramowaniem typu SaaS?
- mikro i małe firmy
- osoby rozpoczynające swoją przygodę z e-commerce
- start-upy które chcą się skupić w pierwszych krokach na marketingu, a nie tworzeniu zaawansowanej platformy e-commerce
- średnie firmy, które nie potrzebują zaawansowanych rozwiązań i indywidualnych zmian
Najbardziej popularne platformy typu SaaS to: Shoper, IAI-Shop.com, iStore, RedCart.pl, Shoplo, ClickShop.pl, cStore.pl, iComarch24.pl, eCommerce24h.pl, Ebexo.pl, Shopify.
Platformy licencyjne (komercyjne)
Kolejną możliwością przy wyborze oprogramowania sklepu internetowego są tzw. platformy licencyjne, inaczej nazywane też komercyjnymi. Po poniesiu jednorazowej opłaty licencyjnej mamy możliwość instalacji oprogramowania sklepu na dowolny okres. Instalacji i wdrożenia trzeba dokonać samemu i na własny koszt podobnie jak w przypadku platform typu open source (o których za chwilę). Zazwyczaj powinniśmy dysponować także swoim hostingiem. Twórcy platformy dają roczny lub dwuletni okres gwarancyjny. Czasami zdarza się, że zapewniają bezpłatne wsparcie techniczne przez kilka pierwszych miesięcy po instalacji. Dostawca odpowiedzialny jest również za aktualizacje oprogramowania, jednak często wyższe wersje są traktowane już jako nowe oprogramowanie, za które trzeba ponownie zapłacić. Dużą zaletą platform licencyjnych są rozbudowane fora dyskusyjne, na których zgłasza się i omawia napotkane problemy, a odpowiadają sami twórcy oprogramowania lub inni użytkownicy. Platforma oferuje swój market z dodatkowymi modułami rozbudowującymi możliwości sklepu, jednak większość dodatków jest płatna, a ich liczba mocno ograniczona. Podobnie jak w przypadku platform SaaS’owych sklep w dużej mierze jest uzależniony od twórców oprogramowania, co tak jak wspomnieliśmy ogranicza możliwości rozwojowe.
Zalety platformy licencyjnej:
- Wsparcie techniczne – możliwość uzyskania wsparcia od twórców platformy (pierwsze miesiące za darmo, a później poprzez forum)
- Polski rynek – dostosowane do specyfiki polskiego rynku e-commerce
- Aktualizacja – twórcy regularnie wydają aktualizacje platformy
Wady platformy licencyjnej
- Koszty – duży jednorazowy koszt licencji, koszt wdrożenia platformy i dostosowania jej do swoim potrzeb
- Hosting – nie zapewnia go dostawca, trzeba wykupić własny
- Moduły – większość modułów jest płatna, a ich liczba ograniczona, wysokie koszty stworzenia przez twórców modułów na indywidualne zamówienie
- Uzależnienie od twórcy oprogramowania
- Mała liczba podmiotów i specjalistów znających dane platformy komercyjne
Rozwiązania licencyjne tracą swoją popularność na rzecz platform SaaS’owych. Często też platformy SaaS’owe jako alternatywny model oferują swoje oprogramowanie w formie jednorazowej opłaty licencyjnej (np. Shoper).
Dla kogo oprogramowanie licencyjne może być dobrym wyobrem?
- dla mikro i małych firm
- dla osób rozpoczynających swoją przygodę z e-commerce
- dla średnich firm, które nie potrzebują zaawansowanych rozwiązań i indywidualnych zmian
- dla firm, które nie chcą rozliczać się w modelu subskrypcyjnym (comiesięcznych opłat)
Najbardziej popularne platformy licencyjne w Polsce to: Sote, Shoper (dostępny również w modelu SaaS), Sky-shop.
Platformy Open Source
Kolejnym typem oprogramowania, które zdobywa coraz większą popularność, są platformy typu Open Source. Jak sama nazwa wskazuje charakteryzują się one otwartą licencją, co dla odbiorcy oznacza, że są darmowe. Open Source to rodzaj oprogramowania, który współtworzony jest przez zaangażowaną społeczność swoich użytkowników i fanów. Oznacza to, że najbardziej popularne platformy tego typu posiadają bardzo rozbudowane funkcjonalności, które mogą być dodatkowo uzupełniane o liczne moduły. Bazy gotowych rozszerzeń, integracji czy szablonów są nieporównywalnie większe niż w przypadku rozwiązań SaaS, czy sklepów opartych o licencję. Otwartość oprogramowania oznacza również możliwość łatwego tworzenia (lub bardzo często tylko dostosowywania) indywidualnych rozwiązań. Mimo, iż system nie jest płatny, to poziom zaawansowania wdrożenia, a więc też jego koszt mogą być stosunkowo wysokie dla małego przedsiębiorcy. Platformy typu Open Source wymagają również stałego wsparcia technicznego i raczej ciężko wdrożyć je “na własną rękę”. Mimo to, jest to (w przeciwieństwie do rozwiązań dedykowanych) są relatywnie tanim i szybkim rozwiązaniem, gwarantującym bardzo profesjonalne wdrożenie wydajnego i zaawansowanego sklepu internetowego, którego możliwości rozwoju są praktycznie nieograniczone. Z tego względu coraz więcej e-sklepów decyduje się właśnie na ten typ platformy, trzeba być jednak pewnym że posiadamy odpowiednią wiedzę aby wykorzystać potencjał tych platform.
W przypadku najbardziej popularnych platform, na rynku dostępna jest wysoka liczba specjalistów czy aktywnych członków społeczności, którzy oferują pomoc przy wdrożeniu oraz rozwoju sklepu. Stawki zależą od poziomu skomplikowania danego systemu. Najbardziej kosztownym jest zazwyczaj Magento, aczkolwiek jest ono również najbardziej zaawansowanym systemem, polecanym średnim i większym firmom, oraz tym nastawionym na szybki rozwój. Odpowiada ono potrzebom firm praktycznie na każdym etapie rozwoju. W Polsce korzysta z niego wiele znanych marek zarówno tych mniejszych jak i większych (np. Reserved). Nieco mniej skomplikowanym rozwiązaniem, ale też cieszącym się dużą popularnością jest PrestaShop. (poszczególne platformy omówimy i porównamy w kolejnej części naszego cyklu dotyczącego platform sklepowych).
Zalety platform Open Source:
- Cena – brak jednorazowej bądź comiesięcznej opłaty licencyjnej
- Elastyczność – możliwość dowolnej modyfikacji platformy i stworzenia dowolnych funkcjonalności
- Dodatki – duża liczba modułów i dodatków, które pozwalają spełniać nawet największe potrzeby sklepów
- Społeczność – wokół najpopularniejszych platform wytworzyła się pomocna społeczność, która jest zawsze gotowa do udzielania porady
- Aktualizacje – częste i regularne aktualizacje systemu od twórców platformy, gwarantujące bezpieczeństwo i zgodność z najnowszymi wymogami technologicznymi (trzeba je jednak przeprowadzać samemu)
- Zaawansowane opcje – możliwość prowadzenia kilku sklepów na jednym silniku, wielu wersji językowych, wielu walut, wielu magazynów itp.
- Grafika – bardzo szeroki wybór szablonów graficznych, możliwość dopasowania szablonów lub wdrożenia własnego projektu graficznego
- Rozwój – pełna kontrola właściciela nad rozwojem sklepu, bardzo duże możliwości rozwoju
Specjaliści – łatwy dostęp do podwykonawców specjalizujących się we wdrażaniu danej platformy
Wady platform Open Source
- Wsparcie techniczne – brak wsparcia technicznego ze strony platformy, każdy sklep musi zapewnić je sobie sam
- Koszty wdrożenia – wdrożenie platformy open source bywa kosztowne, trzeba zatrudnić odpowiednich specjalistów lub podwykonawców
- Hosting – duże platformy mają zaawansowane wymagania techniczne, które aby bardzo sprawnie funkcjonować potrzebują często dedykowanego danej platformie hostingu
- Aktualizacje – trzeba je wykonywać samemu, przy wprowadzaniu dużej ilości zmian w strukturze sklepu proces ten może wymagać większej uwagi
- Kompatybilność dodatków – rozszerzenia tworzone są przez różnych twórców, dlatego trzeba upewniać się, że wybrane przez nas rozwiązania będą stabilnie ze sobą współpracowały
Wybór platformy typu Open Source opłaci się jeśli sklep rozwija się szybko i potrzebuje nie tylko wydajnej platformy, ale także możliwości indywidualnego dopasowania oprogramowania do swoich potrzeb. Najpopularniejsze platformy tego typu posiadają liczną społeczność, która oferuje specjalistyczne wsparcie oraz gotowe rozwiązania w postaci niezliczonej ilości modułów i dodatków. Wśród najbardziej rozpowszechnionych platform Open Source znajdą się te dedykowane zarówno mniejszym i średnim przedsiębiorstwom, jak i te, które spełnią potrzeby nawet największych podmiotów. Rozwiązania typu Open Source w ostatnim czasie bardzo zyskują na popularności, ze względu na praktycznie nieograniczone możliwości rozwoju, ale także relatywnie niskie koszty wdrożenia (w porównaniu do rozwiązań dedykowanych)
Jakie firmy powinny zdecydować się na wdrożenie oparte na platformie Open Source?
- średnie i duże sklepy
- mniejsze sklepy nastawione na szybki rozwój i wzrost
- sklepy chcące dostosować oprogramowanie do swoich potrzeb, ceniące dużą elastyczność, traktujące technologię jako szansę na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej
- sklepy chcące korzystać z zaawansowanych i profesjonalnych możliwości
Najbardziej popularne platformy typu Open Source
Pozostałe: OpenCart, ZenCart, Spree Commerce, Drupal Commerce, osCommerce, simpleCart, Jigoshop, VirtueMart.
Platforma dedykowana sklepu internetowego
Jest to rozwiązanie indywidualne, tworzone w odpowiedzi na konkretne i często bardzo duże potrzeby sklepu. Oprogramowanie dedykowane dopasowywane jest do istniejących już w firmie procesów, “szyte na miarę”. Sklep stworzony taką metodą będzie spełniał wszystkie założenia estetyczne i techniczne, jednak jest to bardzo czasochłonny i kosztowny sposób realizacji. Właściwie ze względu na koszty i poziom zaawansowania wdrożenia, decydują się na niego tylko najwięksi gracze. Rozwiązanie dedykowane możemy stworzyć nawiązując współpracę z profesjonalną firmą zewnętrzną, która przeprowadzi wdrożenie i będzie obsługiwać na bieżąco techniczną stronę działalności sklepu. Jesteśmy wtedy jednak uzależnieni od tej jednej firmy, która stworzyła oprogramowanie. W sytuacji w której agencja przestanie wywiązywać się z obowiązków, znalezienie nowej firmy i wdrożenie jej w specyfikę platformy może być bardzo czasochłonne lub wręcz niemożliwe. Drugim rozwiązaniem jest wydzielenie odpowiedniej komórki wewnątrz naszej firmy, która będzie tworzyć i rozwijać oprogramowanie sklepu, jest to jednak chyba najdroższe rozwiązanie.
Zalety oprogramowania dedykowanego:
- Dopasowanie – sklep jest idealnie dopasowany do potrzeb organizacji
- Elastyczność – możliwość wprowadzenia dowolnych zmian w oprogramowaniu
- Rozwój – możliwość rozbudowy sklepu i dowolnego dostosowywania go do zmieniających się trendów i zmian w branży
- Wydajność – sklep może być bardzo wydajny, jeżeli twórca oprogramowania potrafił go odpowiednio zoptymalizowć
Wady oprogramowania dedykowanego
- Koszt – niezwykle wysoki koszt stworzenia oprogramowania
- Hosting – dedykowane platformy mają zaawansowane wymagania techniczne, które potrzebują specjalnego hostingu
- Wsparcie – uzależnienie od twórców platformy, brak specjalistów na rynku, którzy mogliby udzielić szybkiego wsparcia, dodatkowo praca przy indywidualnej platformie jest bardzo kosztowna
- Czas – tworzenie dedykowanej platformy jest bardzo czasochłonne
- Weryfikacja zabezpieczeń platformy – weryfikacja i aktualizacja zabezpieczeń musi być wykonywana na własną rękę
Dedykowane rozwiązania polecane są największym firmom lub tym, które są nastawione na szybki rozwój i dysponują odpowiednimi środkami na inwestycje w oprogramowanie. Dzisiaj nawet największe firmy decydują się na wykorzystanie rozwiązań typu Open Source, ponieważ te zapewniają stabilne oprogramowanie mogące obsłużyć nawet największe podmioty, regularne aktualizacje i bezpieczeństwo platformy oraz nieograniczone możliwości indywidualnych zmian dopasowanych do potrzeb danej firmy, za dużo mniejsze pieniądze.
U kogo sprawdzi się oprogramowanie dedykowane?
- W dużych i bardzo dużych firmach dysponujących znacznym kapitałem na realizację projektu
Podsumowanie
Każdy rodzaj platformy ma swoje wady i zalety, jednak to co jest najważniejsze, to zadanie sobie pytania: na jakim etapie rozwoju jest Twoja firma i jakie ma plany na przyszłość? Warto pomyśleć o przyszłości – zmiana platformy sklepu w późniejszym czasie będzie czasochłonna oraz droższa niż na początku biznesu.
Nasz cykl rozpoczęliśmy od zadania najważniejszych pytań na które musimy sobie odpowiedzieć wybierając oprogramowanie sklepu internetowego, omówiliśmy też wnikliwie rodzaje oprogramowania, przedstawiając wady i zalety każdego z nich. W następnych częściach opiszemy oraz porównamy najpopularniejsze platformy Open Source i SaaS/komercyjne. Zapraszamy do dalszej lektury 🙂
